PKK-activiteiten in Nederland

1. Welke activiteiten van de PKK zijn te onderscheiden hier in Nederland?
De activiteiten van de PKK in Nederland bestaan vooral uit drugssmokkel, prostitutie, wapensmokkel, afpersing, geldinzameling onder het mom van 'humanitaire hulp', facilitering, ledenwerving, wapenaanschaf, geld doorsluizen naar de PKK in Turkije, opleidingskampen organisaren en lobby. Een groot deel van hun activiteiten is ook bekend bij de AIVD (zie jaarrapport 2009, hoofdstuk 16 'Terrorisme', pagina 16).

2. Welke (vermoedelijke) ontmoetingsplaatsen zijn er?
Volgens hetzelfde jaarverslag van de AIVD worden veel sociaal-culturele verenigingen van PKK-sympathisanten gebruikt onder het mom van 'Koerdische Centra'. Zo was het incident in Amsterdam van oktober 2011 gerelateerd aan deze stand van zaken. Het Koerdisch Centrum in Amsterdam (voluit: Koerdisch Nederlands Cultureel Centrum Amsterdam, KNCCA) had getracht geld in te zamelen voor de aardbeving in de Turkse stad Van, waar ook een minderheid Koerden wonen. Later bleek echter dat het een dekmantel was voor het inzamelen van geld voor de PKK. Tevens werden vrachtwagens met hulpgoederen die ingezameld waren door Nederlandse Turken of Nederlands-Turkse Koerden buiten de PKK om, onderschept door gewapende PKK-leden in Turkije. De AIVD meldde in 2009 en latere jaren dat deze centra gesloten dienen te worden. In dat kader werd in 2010 de subsidie aan het Amsterdamse centrum stopgezet door Nederland maar helaas werd het centrum niet gesloten waardoor de situatie eind 2011 kon escaleren. Volgens het feitenrelaas van de Gemeente Amsterdam, ondertekend door burgemeester Eberhard van der Laan, scandeerden Turkse jongeren leuzen voor het centrum om de PKK-leden te bewegen te stoppen met hun activiteiten (hun aanwezigheid was een publiek geheim onder Amsterdamse Turken door de aanwezigheid van grote PKK-vlaggen en Öcalan-posters in het centrum). Hierop werd er minstens drie keer geschoten door de aanwezige Koerden in het centrum, de politie fouilleerde hierop ruim 300 Koerden en arresteerde er nog eens vijf. Aan de Turkse zijde werden er geen arresten verricht.

3. Welke werkwijze wordt gehanteerd?
De PKK in Nederland bestaat uit een aantal takken; de eerste tak houdt zich bezig met drugssmokkel en wapensmokkel waardoor ze goed geïnfiltreerd zijn in de onderwereld. Het is zelfs zo dat de PKK op dit punt zelfs samenwerkt met Turkse maffiosi. De op dit moment ingesloten Hüseyin Baybaşın is een bekende maffiabaas in dienst van de PKK, hij is zelf van Koerdische komaf. De tweede tak controleert de Koerdische gemeenschap in Nederland; hierbij komen afpersingspraktijken kijken als het om ondernemers gaat, ledenwerving als het om jonge pubers gaat die Koerdisch-nationalistische trekjes vertonen en het dwingen tot faciliteren van PKK-leden. Zo zijn in Nederland o.a. Nuriye Kesbir, Hasan Adir en Nizamettin Toguç opgevangen. Güven Akkuş werd zelfs in het Brabantse Liempde opgeleid tot zelfmoordcommando waarna hij in 2007 zichzelf opblies in de Turkse hoofdstad Ankara met tientallen doden en gewonden als resultaat. Een andere tak, zoals Persbureau Firat in Amsterdam, houdt zich bezig met informatieverspreiding en lobby. Deze lobby bestaat onder andere door een grote (disproportionele) aanwezigheid van Koerdische jongeren op Nederlandse fora, en de organisatie van Koerdische feesten waar vervolgens een altaar met een portret van Öcalan en bijbehorende kaarsen wordt opgezet. Dit geeft het een haast sektarisch gehalte. Dit soort 'culturele feesten' worden veelal georganiseerd in Arnhem, hiernaast zijn er protestmarsen, zoals voor de in Rotterdam geliquideerde drugshandelaar Baran Orhan (ook van Turks-Koerdische komaf), die onder dezelfde noemer vallen. Bij de rellen in Amsterdam, ruim honderd kilometer van Arnhem vandaan, waren zelfs relschoppers aanwezig uit de omgeving van het Arnhemse Westervoort. Het geeft de organisatie van de PKK goed weer. Binnen enkele uren na de ludieke actie van Turkse jongeren om te scanderen, gaf de politie aan dat honderden Koerden uit heel Nederland gemobiliseerd waren om per trein of auto naar Amsterdam te komen. De loyaliteit en bereidheid van deze Koerden gaat zo ver, dat de oproep tot rellen van hun PKK-leiders voorrang kreeg boven het samenscholingsverbod en noodverordening van de Amsterdamse politie.

4. Indicatie van de omvang?
Van alle landen heeft de PKK het meest vaste voet aan wal in Nederland. Dit werd onlangs ook gemeld door de oprichter van de PKK, Abdullah Öcalan. De advocaat van Öcalan is overigens de Nederlandse oud-parlementariër voor GroenLinks, Britta Böhler. Deze actieve status van de PKK in Nederland komt doordat Nederland over het algemeen de PKK gedoogd. Al sinds de Europese stemming over de PKK en de vraag of de organisatie op de internationale terreurlijst gezet zou moeten worden, is Nederland een fervent tegenstander van het verbieden van de PKK. De oprichting van een 'Koerdisch Parlement in Ballingschap' in Den Haag met steun van de Socialistische Partij (SP) door middel van hun eigen twee parlementsleden Harry van Bommel en Sadet Karabulut (zelf van Koerdische komaf), kan ook in dat kader gezien worden. In de Europese stemming was Nederland het enige land wat tegen stemde en gezien het overweldigende aantal stemmen wat dus voor erkenning van de PKK als terreurgroep stemde, was Nederland op basis van Europese wetgeving verplicht erin mee te gaan. Dit gebeurde uiteindelijk enkele jaren later in 2007, hierdoor kreeg de PKK in Nederland ruim de tijd om ondergronds te gaan. Maar ook na 2007 is er een gedoogbeleid van Nederland. Zo werd het PKK-trainingskamp van Liempde in 2007 wel gesloten maar werden vervolgens alle 39 militieleden vrijgelaten die op dat moment daar aangetroffen werden. Eén daarvan zou later een zelfmoordaanslag plegen in Ankara: Güven Akkuş. Hij bleek uit Den Haag te komen. Ook weigerde Nederland desgevraagd Güven Akkuş, Nuriye Kesbir, Hasan Adir en Nizamettin Toguç uit te leveren aan Turkije vanwege "het gevaar dat ze gemarteld zouden kunnen worden". Juist door deze grote namen binnen te halen (en in Nederland te houden), is de kracht van de PKK (volgens Öcalan zelf) het grootst in Nederland.

5. Kan een inschatting worden gemaakt van het aantal Koerden in Nederland?
Het aantal Koerden in Nederland is moeilijk in te schatten, veel Turkse Koerden voelen zich immers Turks en niet Koerdisch. Weer een andere grote groep is gedeeltelijk Koerdisch, via de moeder of vader, terwijl er ook nog Koerden uit Iran, Irak en Syrie zijn die zich anders profileren. Al met al, zou een aantal tienduizend (20.000 tot 40.000) een redelijke schatting zijn van mensen die zich uitsluitend Koerdisch noemen. Een paar duizend van deze groep steunt de PKK blindelings, veelal de Irakese Koerden.

6. In welke gebieden binnen Nederland wonen de meeste Koerden?
De meeste Koerden in Nederland wonen zonder twijfel in Den Haag, als tweede kan Arnhem genoemd worden. Andere steden zijn onder andere Amersfoort en Amsterdam, maar ook de provincie Zeeland. De PKK in Zeeland heeft in het verleden Nederlands-Koerdische jongeren geronseld voor de gewapende strijd in Turkije. Over minstens één daarvan is een documentaire gemaakt in Nederland nadat hij om het leven kwam bij het plegen van een terreuraanslag in Turkije. Amsterdam wordt vooral georganiseerd door de KNCCA en een Koerdisch-Nederlandse politicologie-student aan de Vrije Universiteit Amsterdam die onder de codenaam 'Bahoz' of 'Bahoz Mahoz' regelmatig in het nieuws komt (o.a. op AT5). In Regio Kennemerland valt er geen grote gemeenschap te bespeuren. Dit komt aan de ene zijde door de aanwezigheid van een aantal sterke Turks-Nederlandse gemeenteraadsleden, zoals in Heemskerk, en de afwezigheid van allochtonen in de regio überhaupt. Wel zijn er een flink aantal ondernemers van Turks-Koerdische of Turkse komaf actief op de markt van Beverwijk, welke afgeperst worden door de PKK. In dit geval gaat het om ondernemers buiten de Regio Kennemerland. Dit kwam ook al naar voren in de mishandeling van İmdat Kaymaz, een bestuurslid van een Turkse organisatie in Zaandam door twee (naar achteraf bleek) Koerdische PKK-sympathisanten; een 30-jarige man uit Bunschoten en een 29-jarige man uit Amersfoort. Beiden kwamen dus naar Zaandam vanuit het ongeveer zeventig kilometer verderop liggende Bunschoten en Amersfoort, omdat de PKK zelf geen vaste voet aan wal heeft in die regio en steevast hulp van buitenaf moet inschakelen.

7. Eigen ervaringen?
Los van verhalen die ik gehoord heb over:
A.) Turkse winkels c.q. verenigingen die aangevallen zijn met molotovcocktails en bakstenen, en waar ik vervolgens de ravage ook zelf gezien heb;
B.) Getuigenissen van Turkse of Turks-Koerdische winkeliers die beweerden afgeperst te worden door de PKK en daarbij de nodige blauwe plekken konden tonen;
C.) PKK-demonstraties in Nederland waarbij er ook schoten vielen, gericht op toevallig voorbijlopende Turks-Nederlandse jongeren;
D.) Inzake in rechtszaken van Koerdische centra (o.a. KNCCA) tegen journalisten die volgens PKK-Koerden "te negatief waren over de PKK";
heb ik zelf persoonlijk nooit direct contact gehad met PKK-leden met de uitzondering van direct contact met de studentenverenigingen Mesopotamia en KSVN in Amsterdam. Deze bleken ook samen te werken met de PKK door ledenwerving. Dit werd duidelijk toen op een bijeenkomst de voorzitter van KSVN (een Irakese Koerd) stelde dat "de PKK onze broeders zijn en wij moeten opkomen voor onze PKK-broeders"; hiermee implicerend dat de studenten die lid waren van KSVN ook lid moesten worden van (c.q. hulp aanbieden aan) de PKK in Nederland en desnoods vrijwillig naar Turkije/Irak moesten gaan om zich aan te sluiten bij de PKK.

Armand Sağ

6 september 2012

© Armand Sağ 2012